Eiwitten en Aminozuren

De essentiële rol van Eiwitten en Aminozuren

Eiwitten en Aminozuren | Eiwitten spelen een belangrijke rol bij onze stofwisseling. Eiwitten functioneren als bouwstoffen, ze vormen bestanddelen van enzymen, hormonen, antistoffen, ze dienen als transportmiddel en worden tevens gebruikt als brandstof. Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Aminozuren zijn opgebouwd uit stoffen zoals koolstof, zuurstof, waterstof, stikstof en zwavel. Aminozuren worden tot eiwitten opgebouwd volgens een bepaalde rangschikking. De rangschikking van aminozuren vormt de structuur van eiwitten.

De opbouw van aminozuren worden tot eiwitten

De eiwitten die ons lichaam nodig heeft worden opgebouwd uit 22 verschillende aminozuren die onderverdeeld worden in 3 soorten:

• niet-essentiële aminozuren
• semi-essentiële aminozuren
• essentiële aminozuren

Aminozuren die door het lichaam zelf worden opgebouwd zijn de niet- en semi-essentiële aminozuren. Aminozuren die niet door het lichaam zelf worden opgebouwd zijn de essentiële aminozuren. De essentiële aminozuren worden via de voeding opgenomen. Ons lichaam kan geen noodzakelijke eiwitten opbouwen zonder gebruik te maken van essentiële aminozuren.

Om alle soorten eiwitten te maken heeft ons lichaam dus 22 verschillende aminozuren nodig. We maken onderscheid tussen essentiële, semi-essentiële en niet-essentiële aminozuren. Er zijn 13 aminozuren die door het lichaam aangemaakt worden en daarom niet-essentiële worden genoemd. Er zijn echter 9 essentiële aminozuren die ons lichaam niet zelf kan opbouwen (histidine, isoleucine, leucine, lysine, methionine, fenylalanine, threonine, tryptofaan en valine). Deze aminozuren moeten we via onze voeding of supplementen binnen krijgen, omdat het lichaam deze niet zelf kan aanmaken. Al deze aminozuren zijn nodig als bouwstenen voor onder andere ons haar, onze nagels, ons spierweefsel, onze botten, de rode bloedcellen, de productie van enzymen, de neurotransmitters en voor elke nieuwe cel.

Eiwitten zijn bouwstoffen van ons lichaam

Eiwitten vormen 17% van ons lichaam. Ze zijn een bestanddeel van alle cellen en weefsels. Spierweefsel is opgebouwd uit eiwitten. Niet alleen onze armen en benen, maar ook ons hart bestaat uit spierweefsel. De eiwitten die opgebouwd zijn uit aminozuren hebben voor ieder weefsel zijn eigen specifieke aminozurenpatroon. Eiwitten in onze nagels en haren geven het een bepaalde hardheid, eiwitten in de wanden van bloedvaten zorgen voor elasticiteit, eiwitten in botten en tanden zorgen voor de opname van kalk. Eiwitten zijn als bouwstof erg belangrijk tijdens de groei van baby tot volwassenen. Ook na de groei blijven eiwitten als bouwstof belangrijk voor de vervanging van afgestoten lichaamscellen.

Eiwitten functioneren als bestanddeel van enzymen

Uit aminozuren worden enzymen gemaakt door het lichaam zelf. Enzymen zijn belangrijk voor de spijsvertering en stofwisseling, en enzymen zorgen ervoor dat spijsvertering en stofwisseling vlot verlopen. We hebben enzymen nodig om de eiwitten, vetten en koolhydraten af te breken in het spijsverteringskanaal. Bij een tekort aan enzymen kan men ondervoed raken, worden voedingsstoffen niet goed meer afgebroken. Diarree is het gevolg. Enzymen zorgen bij de stofwisseling voor de opname van voedingsstoffen in de lichaamscellen. Enzymen komen voor in voeding: het verleppen van groente is toe te schrijven aan de werkzaamheid van enzymen. De enzymen uit voedingsmiddelen hebben geen functie in ons lichaam. Het lichaam herkent ze als eiwit en breekt ze af.

Eiwitten vormen een bestanddeel voor de aanmaak van hormonen

Uit aminozuren worden hormonen gemaakt door het lichaam. Net als aminozuren spelen hormonen een rol bij spijsvertering en stofwisseling. Hormonen hebben ook invloed op ons gedrag, denk maar aan de menstruatieperiode. Hormonen regelen de hele menstruatiecyclus. Hormonen komen normaal gesproken niet in voedsel voor. We kunnen hormonen binnenkrijgen via vlees van dieren. In Nederland is dit verboden, maar via importvlees kan dit voorkomen.

Eiwitten als bestanddeel van antistoffen

Uit aminozuren worden antistoffen opgebouwd. Hun functie is de afweer van het lichaam tegen vreemde stoffen. De antistoffen gaan een reactie aan met de lichaamsvreemde stof, waardoor de lichaamsvreemde stof (als het goed is) verdwijnt.

Eiwitten als transportmiddel

Eiwitten binden andere stoffen aan zich. Eiwitten kunnen ook nadere stoffen omhullen, waardoor ze in het bloed kunnen worden vervoerd. Bij de bouwstoffen van vet, de vetzuren, gebeurt dit namelijk. Zonder eiwitten die de vetzuren omhullen zouden vetzuren schade aan de lichaamscellen kunnen aanrichten. Eiwitten komen ook voor in het bloed. Daar binden eiwitten zich aan ijzer.

Eiwitten als brandstof

Eiwitten kunnen gebruikt worden door het lichaam als brandstof. Wanneer er niet genoeg vetten en koolhydraten aanwezig zijn om te verbranden, gebeurt dit. Eiwitten kunnen verbrand worden door het lichaam, in een poging van het lichaam om toch aan brandstof te komen. Verbranding van eiwitten (en spierweefsel) komt wel voor bij te streng lijnen en verkeerde diëten. Wanneer eiwitten door het lichaam verbrand worden, wordt er roofbouw op het lichaam gepleegd en dit komt de gezondheid niet ten goede.

Eiwitten en hun kwaliteit

Niet alle eiwitten in de voeding zijn voor ons lichaam even bruikbaar. Eiwitten waaraan essentiële aminozuren ontbreken, onvolwaardige eiwitten, zorgen ervoor dat ons lichaam deze eiwitten niet volledig kan benutten. Eiwitten die alle essentiële aminozuren bevatten heten volwaardige eiwitten. Volwaardige eiwitten vinden we in eieren, vlees, vis, melk. Hierin vinden we eiwitten met een hoge biologische waarde. Volwaardige eiwitten vinden we ook in peulvruchten, tarwe en groenten. Deze eiwitten hebben een lagere biologische waarde omdat het patroon van aminozuren sterk afwijkt van ons eigen patroon. Het is dus heel goed om een maaltijd te nemen die voldoende variatie bevat. Zo hebben eiwitten een aanvullende waarde.